De derde optie

Wanneer men over motivatie spreekt, wordt er vaak verwezen naar het pijn of plezier principe dat Tony Robbins zo vaak gebruikt en beschrijft. En ik geef toe dat ik me daar in het verleden ook wel eens aan schuldig gemaakt heb. We vergeten daarbij meestal de derde optie , of soms zijn coaches zelfs niet bewust dat er een derde optie bestaat.
De eerste twee opties zijn evident. De basis van de eerste optie is dat pijn ons belet of dwingt om acties wel of niet te nemen. (Wanneer er twee pijnen in competitie zijn heeft de grootste pijn de overhand, tot de mindere pijn voldoende aangezwollen is en de overhand neemt. Dat noemen we dan uitstelgedrag.) De basis van de tweede optie is dat plezier ons ertoe aanzet of belet om iets wel of niet te doen. Opnieuw kan een groter plezier de overhand krijgen op een kleiner plezier. Het wordt iets moeilijker wanneer we voor onszelf een plezier in competitie plaatsen met het vermijden van een pijn, maar daar zullen we het in dit artikel niet over hebben.
De derde optie is die van de dwingende of geleidende hand. Benedictus verwijst er al naar in zijn regels die hij in het begin van de zesde eeuw schreef. In de derde optie nemen we wel of niet actie omwille van een zachte of dwingende vorm van (be)geleiding. Stel je voor, midden in de nacht, je staat te wachten in jouw auto aan een verkeerslicht dat op rood staat.  Niemand in de buurt. Geen camera’s of flitspaal. En toch blijven de meesten onder ons wachten tot het verkeerslicht op groen slaat. Het rode licht leidt ons om stil te staan, zonder van pijn of plezier gebruik te maken. Je zou kunnen opmerken dat we hier geconditioneerd zijn omdat er met door het rode licht rijden op andere momenten wel pijn geassocieerd is. Maar neem dan het vliegje dat wel eens in een herentoilet geschilderd wordt. Of het experiment van illusionist Derren Brown waar hij een portefeuille in een drukke straat op de grond laat liggen, en die niet opgeraapt wordt omdat er een witte lijn rond geschilderd is.
Dit maakt dat we meer mogelijkheden hebben om te sturen dan we meestal denken. Dat er, wanneer we eventjes nadenken over wat we willen bereiken met onszelf en met anderen, meer opties zijn dan enkel straffen en belonen, namelijk dat we ook kunnen voor een gepaste geleiding kunnen zorgen. En wie weet bestaat er nog een vierde optie, of een vijfde, .. die aan onze aandacht ontsnapt is.

---